«Σηκώστε το κεφάλι ψηλά», είπε από το πιλοτήριο ο σμηναγός και έδωσε ένα τόνο αισιοδοξίας στις καγκελοποιημένες παρελάσεις και στη συννεφιασμένη επέτειο. Απευθύνθηκε στους Έλληνες χωρίς κανένα διαχωρισμό και η φράση του μας έκανε να αισθανθούμε πως κάτι εθνικό συνέβαινε εκείνη την ημέρα. Αυτός μόνος. Κανείς άλλος μαζί του. Αυτή η επέτειος είχε ένα διαφορετικό κλίμα. Ο σχολιασμός της αναλώθηκε στα εμφυλιοπολεμικά χρόνια και όχι στο γεγονός τού 1940. Σε παρέλαση δήμου τής Αττικής, με απόφαση τού δημάρχου, ακούστηκε ο ύμνος τού ΕΑΜ στην παρέλαση και αυτό πυροδότησε αντιδράσεις και συζητήσεις όχι για τον Μεταξά και το «ΟΧΙ», αλλά για τον εμφύλιο, ποιος συνθηκολόγησε με ποιον, ποιος επικράτησε, ποιον αποτίμησε θετικά η ιστορία και άλλα τέτοια, την ίδια στιγμή που οι Τούρκοι γίνονται ολοένα και πιο προκλητικοί στην Κύπρο. Το εξωφρενικό, το αδιανόητο, ήταν ένα ρητορικό ερώτημα πολιτευτή τής ΝΔ (τού κ. Θ. Πλεύρη), ο οποίος αναρωτήθηκε πώς θα αισθανόταν άραγε ένα παιδί δεξιάς οικογένειας ακούγοντας τον ύμνο τού ΕΑΜ την ώρα που παρέλαυνε.
Με όλο τον σεβασμό σε όλες τις απόψεις, καθώς όλοι κρίνονται όταν αρθρώνουν δημόσιο λόγο, επειδή είναι νέος άνθρωπος, ηλικιακά τουλάχιστον, θα έπρεπε καταρχήν να αναρωτηθεί, και όχι μόνον αυτός, ποιο παιδί που παρέλαυνε γνώριζε τι ακούγεται και τι σημαίνει ΕΑΜ (το πιο πιθανό είναι να ακούστηκε γνώριμος ο ήχος φέρνοντας στο μυαλό κάποιων παιδιών ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι). Εάν εκείνη την ώρα ξεσπούσαν επεισόδια από θερμόαιμους εκατέρωθεν, ποιο παιδί θα καταλάβαινε γιατί παρεκτράπη η παρέλαση; Επειδή σε αυτή την επέτειο έλειψαν τα επεισόδια προηγούμενων ετών, βοήθησε ίσως ο καιρός και τα κάγκελα(…), το παραπάνω θέμα σχεδόν μονοπώλησε τις συζητήσεις. Δευτερευόντως εντύπωση προκάλεσε ο έγχρωμος σημαιοφόρος, αλλά το θέμα πέρασε «στα ψιλά» από τα δελτία ειδήσεων, και μόνο στο διαδίκτυο σχολιάστηκε αρκούντως. (Αρκετά χρόνια πριν όλοι θυμόμαστε τον σάλο που προκάλεσε ένας άλλος σημαιοφόρος από την Αλβανία. Το θέμα τώρα δεν «πουλάει», γιατί και στις δύο εθνικές επετείους, τα τελευταία χρόνια, τυγχάνει να σηκώνουν την σημαία παιδιά που δεν είναι Έλληνες. Θα ρωτήσει κάποιος τι είναι τελικά Έλληνες και η συζήτηση «τραβάει» επί μακρόν για το αν δικαιούται κάποιος μη Έλλην να υψώνει τη γαλανόλευκη.)
Ο Πρόεδρος τής Δημοκρατίας προτίμησε, κατά τη συνήθη τακτική, τις γενικότητες περί ενότητος και μάχης που πρέπει να δοθεί για να ξεπεραστεί η κρίση, υπογραμμίζοντας τον ρόλο των ενόπλων δυνάμεων. «Με αλληλεγγύη», είπε, αλλά αναρωτιέμαι εάν ο ίδιος, στην πράξη, έχει κινηθεί προς σ’ αυτή την κατεύθυνση, όπως προστάζει η θέση και το αξίωμά του. Κατά τ’ άλλα άπαντες δήλωσαν περήφανοι για το έπος του ’40, και σίγουροι για την ετοιμότητα των ενόπλων δυνάμεων, όποτε κι εάν χρειαστούν. Στερεότυπες εκφράσεις, προσαρμοσμένες στα χρόνια τού μνημονίου, και λόγια που κανείς δε θέλει ν’ ακούει πλέον. Ο υπουργός παιδείας αναφέρθηκε στα μέτρα ασφαλείας, θεωρώντας τα αναγκαία, εκφράζοντας παράλληλα την ευχή να είναι η τελευταία παρέλαση που γίνεται με κάγκελα. Ο πρωθυπουργός έκανε λόγο για ελευθερία, δημοκρατία, αξιοπρέπεια και παρακαταθήκες των ηρώων. Η αντιπολίτευση προέτρεψε σε αγώνες για να ανατραπεί η παρούσα πολιτική. Και πέρασε η ημέρα, οι σημαίες κατέβηκαν από τα περισσότερα μπαλκόνια και επιστρέψαμε άρον άρον στις ρυθμίσεις για τα ληξιπρόθεσμα, στο ελληνικό υποβρύχιο που πλέει στη Μεσόγειο, για το τι σημαίνει έξοδος από το μνημόνιο και όλα αυτά τής επικαιρότητας. Και άρχισαν εκ νέου οι δηλώσεις και τα δελτία τύπου από κυβέρνηση και αντιπολίτευση, που κανένα νόημα δεν έχουν για τον κόσμο, και τους κάνουν να φαίνονται ακόμα κατώτεροι των περιστάσεων.
Επέτειος ήταν και με τα τυπικά αποτελεί τώρα παρελθόν. Σαν επέτειος τι άλλο θα μπορούσε να είναι…ίσως μια ευκαιρία ν’ αντιληφθούν οι Έλληνες πως είναι έθνος. Πως είναι ένας λαός, που στην πλειονότητά του υποφέρει, και πως ήρθε ο καιρός ν’ αρχίσει να κοιτάζει ψηλά. Δυστυχώς οι πολιτικοί, ξεχνώντας τις καθιερωμένες δηλώσεις τους για την επέτειο, εργάζονται προς την αντίθετη κατεύθυνση, δημιουργώντας και καλλιεργώντας κλίμα διχασμού. (Ο διχασμός δε σημαίνει απαραίτητα δεξιά ή αριστερά. Έχει περάσει σε πιο απλά επίπεδα, πέρα από ιδεολογίες. Γιατί π.χ. ο ένας δικαιούται επίδομα και όχι ο άλλος, γιατί εκείνη η ομάδα πολιτών ρύθμισε τα χρέη της, ενώ κάποιοι άλλοι δεν περιλαμβάνονται στις ρυθμίσεις, για ποιο λόγο ο τάδε νομός έχει υψηλότερο συντελεστή από κάποιον άλλο σχετικά με το επίδομα θέρμανσης, ακόμα και με τις πρόσφατες πλημμύρες, κάποιοι θα αποζημιωθούν και κάποιοι όχι.)
Ο σμηναγός έδωσε το σύνθημα, χωρίς να διαχωρίσει κανέναν. Μένει σε όλους εκείνους που τον επαίνεσαν ν’ αλλάξουν προσανατολισμό και να μεριμνήσουν, ώστε να σηκώσουμε το κεφάλι ψηλά όλοι μαζί.
ΗΡΑΚΛΗΣ ΡΟΥΠΑΣ 